به گزارش رودآور به نقل  خبرگزاری فارس از همدان،کم‌آبی بزرگترین خطری است که استان همدان را تهدید می‌کند و مهمترین بخش اقتصادی آن یعنی کشاورزی را به چالش کشیده است. آنچه واقعیت دارد این است که باید هرچه زودتر برداشت از آب‌های زیرزمینی را به صورت بی‌رویه به پایان برسانیم و راه‌های جایگزین را به عرصه عمل بیاوریم.

هرچند جایگزینی صنعت گردشگری به عنوان نخستین اولویت همدان برای تغییرات مطرح می‌شود اما از آنجا که همدان به عنوان یک قطب کشاورزی مطرح است می‌تواند این عنوان را با وجود افت شدید منابع آبیش حفظ کند و با محصولات گلخانه‌ای در صدر تأمین محصولات کشاورزی و البته گل‌های تزیینی باقی بماند.

در حال حاضر بر روی کاغذ ظرفیت لازم برای توسعه کشت گلخانه‌ای در همدان وجود دارد اما باید الزامات دیگری را نیز رعایت کند و به تکنولوژی اعتقادی تام و تمام داشته و از دانش کشورهای پیشرو استفاده کند.

البته نباید فراموش که باید سخن راندن و شعار دادن را کنار بگذاریم و در عرصه عمل با دقت کافی و نه صرفا پر کردن یک گزارش به مقامات بالادستی  اقدامات را انجام دهیم. اینکه همدان چگونه می‌تواند به این مقام نائل شود در گفت‌و‌گو با حمید صادقی، مجری و مشاور گلخانه‌های صنعتی که در حال حاضر یکی از مجهزترین گلخانه‌های کشت گل‌های تزئینی را مدیریت می‌کند، در میان گذاشتیم.

فارس: چه محصولاتی را در گلخانه پرورش می‌دهید؟

صادقی: گلخانه ما شیشه‌ای هلندی و تمام‌اتوماتیک دارای تجهیزات ساخت هلند بوده که به کشت گل رز می‌پردازد و پایه مادری همه گل‌ها نیز از کشور هلند وارد شده است. این گلخانه بیش از سه سال است که به تولید اشتغال دارد و در هر متر مربع 135 تا 140 شاخه در سال گل تولید می‌شود و نزدیک 10 واریته گل دارد. این گلخانه نزدیک به هشت تا 10 نفر شغل به صورت مستقیم ایجاد کرده و مصرف انرژی آن به دلیل مدرن بودن‌ پایین‌ بوده و بازدهی بالاست به طوری که همه فاکتورها توسط رایانه کنترل می‌شود.

فارس: محصولات شما در چه بازارهایی عرضه می‌شود؟

صادقی: بازار فروش ما و اغلب گلخانه‌های ایرانی به صورت عمده داخل کشور است و بخش خیلی کوچکی صادر می‌کنیم که قابل ذکر نیست. چراکه صادرات گل شرایط به خصوصی را می‌طلبد. یکی از بازارهای بزرگ گل، کشور روسیه به حساب می‌آید که برای تولیدات ایرانی قابل توجه است اما با توجه به میزان زیر کشت گلخانه‌های ما و کمبود تیراژ نمی‌توان بازار بزرگی چون روسیه را پشتیبانی کرد و به همین دلیل تاکنون صادرات گل به روسیه رونق نگرفته است.

از سوی دیگر اگرچه در زمستان نور داریم اما نور مورد نیاز گل رز را تأمین نمی‌کند و باید نور مصنوعی را به طوری که استانداردهای کشور روسیه را تضمین کند، تهیه کنیم، البته در ایران این سیستم را نداریم و اکثر گلخانه‌ها از وسعت مورد نیاز برخوردار نیستند و اگر هم باشند ملاحظه می‌کنیم که تولید زمستان کمتر از نیمی تولید تابستان است که در چنین شرایطی روس‌ها قرارداد نمی‌بندند.

فارس: آیا تکنولوژی نمی‌تواند این خلأ را پر کند؟

صادقی: قطعا می‌توان با بهره‌گیری از علم روز به این نیازها پاسخ گفت و با نور مصنوعی که هلندی‌ها به آن دست یافته‌اند و ما نیز در یک پروژه جدید از این تکنولوژی استفاده خواهیم کرد، این خلأ را پوشاند.

این گلخانه که ما احداث آن را دنبال می‌کنیم و امور اداری آن در جریان است؛ مدرن‌ترین گلخانه کشور و یا به عبارت بهتر فوق مدرن است که در کشور همانند ندارد. در این گلخانه از مجهزترین تجهیزات استفاده کرده و به دنبال صادرات تمام محصولات هستیم و رایزنی با خریداران کشور روسیه انجام شده است. اما احداث این سیستم هزینه‌بر است و اجرای آن تخصص ویژه‌ای را می‌طلبد.

فارس: بهره‌وری گلخانه‌های داخلی به نرخ مطلوبی رسیده است؟

صادقی: احداث یک گلخانه استاندارد نیازمند هزینه بالای تجیهزات و در نتیجه سرمایه گذار بالایی  است، امروز بسیاری از افراد گمان می‌کنند که اگر گلخانه پلاستیکی با هزینه پایین احداث کنند همان بهره‌وری را بازپس می‌دهد اما این انگاره‌ای غلط است. درست است که با پلاستیک هم می‌توان گل یا سبزیجات تولید کرد اما در قیاس با پروژه‌های موفق دنیا مانند ژاپن، امریکا و یا هلند، آنچه در داخل کشور وجود دارد های‌تک نیست و توان رقابت با آنان را ندارد. در داخل کشور میانگین تولید گل رز حدود 80 تا 100 شاخه در هر متر مربع است که همگی کیفیت قابل قبول برای صادرات را ندارد.

این عدد در کشور هلند بیش از 350 شاخه در هر متر مربع است که همگی کیفیت مطلوب و حداکثری را دارند. به طوری که برای هلند با هزینه‌های بالای نیروی انسانی و انرژی، صادرات به روسیه توجیه اقتصادی دارد در حالی که ما با وجود امکانات بیشتر نمی‌توانیم به روسیه گل صادر کنیم که علت آن کمبود تیراژ و البته قیمت تمام شده بالا است. صادرات برای گلخانه‌های ما بسیار حائز اهمیت است چرا که حداقل سه ماه در سال فروش داخل کشور نداریم. در بازارهای صادراتی چون روسیه این افت فروش وجود ندارد که موفقیت پروژه را تضمین می‌کند.

فارس: کمک‌های دولتی در این حوزه برای حرکت به سمت اهداف مطلوب است؟

صادقی: وزارت جهاد کشاورزی حمایت‌های خود را به عمل می‎آورد اما ما باید به سمت ایجاد و رونق گلخانه‎های صنعتی برویم، گلخانه  صنعتی یعنی گلخانه‌ای با مساحت بالا، تجهیزات به‌روز و مدرن و تولید با تیراژ و کیفیت مطلوب که صادرات‌محور بوده و از سیستم سنتی گلخانه خارج شود و با اصول و استانداردهایی تولید شود که بتوانیم به بازارهای هدف خارجی تعهد بدهیم.

در حال حاضر نیز وزارت جهادکشاورزی با جدیت افزایش سطح گلخانه‌ها را دنبال می‌کند اما به دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری بالا این روند با سرعت مطلوب پیش نمی‎رود به همین دلیل برای اینکه افراد بیشتری با توان بالای مدیریتی و تخصصی وارد شوند فرآیند پرداخت تسهیلات باید بازبینی شود چرا که افراد معمولی توان سرمایه گذاری در این حوزه را ندارند.

در حال حاضر به همین دلیل افراد گلخانه احداث می‌کنند اما عملا به بهره‌وری مورد نیاز و درآمد مکفی نمی‌رسند و با وجود اینکه گلخانه احداث کردند چندان تفاوتی با زمین کشاورزی معمولی ندارد. اگر اتفاق مورد نظر رخ ندهد اگرچه روی کاغذ ما با مساحت بالایی در حوزه گلخانه مواجه هستیم اما عملا نتوانستیم اهداف واقعی گلخانه را محقق کنیم و با بحران‌های جدید مواجه شویم به طوری که افرادی خواهند ماند که تسهیلات دریافت کردند و موفق به صادرات نیز نشدند.

فارس: راه حل کاهش هزینه تمام شده در گلخانه‌ها چیست؟

صادقی: در ابتدا باید با خودمان صادق باشیم، علم و تکنولوژی گلخانه در ایران به طور کامل وارد نشده است؛ حتی در دانشگاه‌ها نیز گلخانه به صورت صنعتی تدریس نمی‌شود. موضوع رشته باغبانی در ایران و خارج ایران قدری متفاوت است. بنابراین اگر در پروژه‌های داخلی کشور یک سوپروایزر هلندی حضور داشته باشد که متخصص کشت گلخانه‌ای باشد، آن گلخانه موفق خواهد شد و اگر نباشد به اهداف اصلی نمی‌رسید.

این تولید به لحاظ تناژ و کیفیت به اندازه‌ای نمی‌رسد که توان صادر کردن آن وجود داشته باشد. بنابراین راه حل رفع این مشکل ایجاد گلخانه مجهز به تکنولوژی و برقراری ارتباط با کشورهای متخصص و پیشرو مانند هلند است تا به نقطه بهینه برسیم و به صادرات پایدار به کشوری چون روسیه دست یابیم. ما چون در حوزه نیروی انسانی و انرژی هزینه کمتری از هلند داریم می‌توانیم رقابت کنیم اگر به ساختار صحیح برسیم و در آن اعمال سلیقه نکنیم. ما در پروژه جدید خود این روش را دنبال می‌کنیم تا به عنوان یک الگو مطرح شویم ک قابلیت تکرار داشته باشد.

فارس: آیا همدان ظرفیت لازم برای تبدیل به یک قطب تولید گل‌های زینتی در ایران را دارد؟

صادقی: همدان جدای از اینکه موقعیت مکانی و جغرافیایی مطلوب دارد که نه استان مرزی است و نه از راه‌های ارتباطی فاصله زیاد دارد که هزینه‌ها را افزایش دهد، از اقلیم خوبی برخوردار است و این ظرفیت را نیز دارد که به کشت‌های گلخانه‌ای به صورت تخصصی بپردازد.

همدان به خاطر موقعیت‌ها و اقلیم خشکی که دارد به تنظیم رطوبت داخل گلخانه کمک ویژه‌ای می‌کند در حالی که در شمال و جنوب کشور این شرایط وجود ندارد. همچنین همدان در ارتفاعی مناسب از دریا قرار دارد که برای احداث گلخانه بسیار مناسب است، ضمن آنکه تفاوت دما در شب و روز هم از مزیت‌های این اقلیم به حساب می‌شود.

بنابراین همدان یکی از بهترین اقلیم‌ها برای گلخانه است و سرمای شب‌های زمستان آن نیز به راحتی قابل رفع است و در محاسبات در نظر گرفته نمی‌شود، هزینه زیادی نیز نیاز ندارد و به سادگی گرمای لازم تأمین خواهد شد.

فارس: آیا تعاونی می‌تواند مشکل سرمایه‌گذاری در بخش گلخانه را برطرف کند؟

صادقی: در ایران تجربه‌های موفق زیادی در حوزه کارهای مشارکتی نداریم و به نوعی موفق‌ها انگشت‌شمار هستند و متولی پیگیری‌کننده نداریم. در حوزه گلخانه نیز کار سخت‌تر می‌شود که باید تضمین‌ها و تعهدهای لازم را اخذ کرد و اغلب با مشکل مواجه می‌شود که لازمه آن کار فرهنگی بیشتر است.

======================

گفت و گو از سولماز عنایتی

=====================

انتهای پیام/