به گزارش خبرنگار رودآور، هر شهر و دیاری و هر روستایی از گذشته های دور تاکنون در ماه محرم مراسم های خاص خود را علاوه بر روضه خوانی و تعزیه  خوانی برگزار می کنند، به مناسب ماه محرم به میان مردم خون گرم روستای کهنوش رفتیم تا از نزدیک با سنت های و آیین های عزادری های آنان آشنا شویم. دین مردم روستای کهنوش در شهرستان تویسرکان اسلام و مذهب آنها شیعه دوازه امامی بوده و هست.

«پوریا گلمحمدی» کارشناس ارشد مردم شناسی و نویسنده کتاب کهنوش در گفت و گویی با خبرنگار رودآور در این باره، گفت: مردم روستای کهنوش همانند سایر مسلمانان ماه محرم را به مناسبت شهادت امام سوم شیعیان حسین (ع) سوگواری می کنند، هر محله یا طایفه ای برای خودش هیات داشت و هم اکنون در روستا چهار هیات عزاداری وجود دارد.

وی اظهار کرد: این مراسم ابتدا در منازل برگزار می شد، اما امروزه با گسترش روستا و افزایش جمعیت و ساخت حسینه ها و مساجد جدید این مراسم در مساجد و حسینیه های مختلف برگزار می شود و البته زن ها این مراسم را بیشتر در منازل و روزها به صورت روضه برگزار می کنند.

این کارشناس مردم شناسی افزود: شروع ایین عزاداری از یکم محرم آغاز می شود و تا دهم ماه محرم و شب آن ادامه دارد،  اوج این مراسم روز عاشورا است که با شهادت امام حسین(ع) در ظهر به پایان می رسد.

گلمحمدی تصریح کرد: مراسم عزاداری هرشب برگزار می شود و تنها تاسوعا و عاشورا است که ظهر هم عزاداری می کنند، همه افراد با هر سنی می توانند در این مراسم شرکت کنند، دعوتنامه و دعوت خاصی از افراد برای شرکت در این مراسم صورت نمی گیرد و اهالی وظیفه مذهبی خود می دانند که در این مراسم شرکت کنند.

وی ادامه می دهد: هر مسجد و حسینیه هیات امنا یا بنیانگذاری دارد که مسئوليت برگزاری این مراسم را به عهده دارد، هیات امنا همان ریش سفیدان هستند که به شکلی بزرگ فامیل هم محسوب می شوند و وظیفه یشان برنامه ریزی و زمان بندی مراسم و در صورت نیاز مشخص کردن زمان حرکت عزاداران برای عزاداری در خیابان و کوچه های روستا است.

نویسنده کتاب کهنوش گفت: لباس عزاداری هایشان مشکی است که طرح خاصی ندارد و بیشتر طرح لباس مرسومی هست که همیشه می پوشند، تنها لوازم موجود پرچم و توق بود،  توق چوب بلندی بود که از آن روسری و کُردی و پارچه هایی را مردم نذر عزا کرده بودند، به بالای آن بسته و آویزان می کردند.

گلمحمدی اظهارکرد: تا حدود هفت شب اول در داخل خانه، مساجد یا حسینه عزاداری می کردند و بعد از آن به صورت دسته عزادری از بیرون می آمدند، عزاداران مرد در دو خط موازی کنار کوچه یا خیابان حرکت کرده و با سینه زدن به عزا داری می پردازند،  به احترام شهدای کربلا چَمَری می زنند و در سال 91 آقای صقدعلی آن را می نواخت که در سر قبرستان و پیش حرکت دسته عزاداران در روز عاشورا بود.

وی عنوان کرد: علاوه بر سینه زنی، امروزه هیات ها در روستا تحت تاثیر شهرها به زنجیر زنی و استفاده از طبل، سنج و دوقُل و علم کشی روی آورده اند.علامت آهنی که دارای تیغه است و در جلوی دسته عزاداری حرکت می کند و پرچم ها در ادامه آن و دسته پشت سرشان.

گلمحمدی تصریح کرد: هنگام نوحه خوانی مردها زنجیر یا سینه می زنند و در زمان سینه زدن در داخل حسینیه یا مسجد گاهی مردها با شور گرفتن عزا پیرهن خود را در می آورند، در سینه زدن ابتدا با یک دست به سینه می کوبند و آرام و در ادامه دو دست را بالا برده و می آورند پایین و محکم به سینه می زنند، سینه زنی یا یک ضرب است یا سه ضرب،  یک ضرب افراد در یک فاصله زمانی مدام با ریتم نوحه خوان دست ها را بالا برده و به سینه می زنند، اما در سه ضرب با فاصله زمانی که از ریتم تند نوحه خوان و طبل ودُهُل و سنج ایجاد می شود، سه ضربه مداوم به سینه می زنند بعد دست را بالا برده و این کار را تکرار می کنند. یک ضرب وسه ضرب در زنجیر زدن هم به همین شکل است.

وی افزود: زن ها در هنگام حرکت دسته عزاداری در پشت سر مردان حرکت می کنند و به صورت آرام با یک دست به روی سینه خود می زنند و به شکلی با عزاداران همراهی می کنند، نوحه خوان ابتدا بیتی از نوحه اش را به صورت آرام و مکرر برای عزاداران می خواند تا آن ها با تکرار کردنش آن را حفظ شوند و به این کار دم می گویند، افراد باید دم را یاد بگیرند و زمانی که نوحه خوان در حال خواند است پس از دو تا سه بیت به دم می رسد که عزاداران آن را با صدای بلند تکرار می کنند. این کارشناس مردم شناسی همچنین گفت: از مداح هاي قدیم روستا می توان به محمودکرمی و بهرام كريمي اشاره کرد.

وی اظهار کرد: در هنگام روضه خوانی دسته می ایستند، مداح روضه می خواند که مضمون آن جنگ افراد حاضر در کربلا با دشمنانشان و نحوه کشته شدنشان است، مردها و زن ها گریه می کنند، صورت مردها می توان دیدن صدای بلند گریه شان راهم می توان شنید، اما زنها صورت خود را به وسیله سرپوشها یا چادر پنهان کرده و با صدایی آرامتر از مردها گریه می کنند، نوحه ها اشعار سوگواری برای امام حسین(ع) و یارانش است که به خواننده آنها در مراسم محرم نوحه خوان یا مداح گفته می شود.

 گلمحمدی درباره خیرت و نذورات هم عنوان کرد: درگذشته روز عاشورا هر خانواده‌اي براي خودش حليسَ (حلي ظهر عاشورا) درست مي‌كرد و به عنوان خوراک ظهر عاشورا می خوردند، امروزه یا پول جمع می کنند نهار می دهند یا یک نفر نذر می کند و نهار می دهد، نهار را یا خودشان می پزند یا از بیرون تهیه می کنند و می آورند.

وی افزود: سال 91 در ظهر عاشورا یکی من در یکی از هیات ها حضور داشتم که نهار چلوگوشت بود غزداران ازنردبان بالا می رفتند و خودشان را به پشت بام می رساندند، سفره آنجا پهن شده بو،  افراد گروه می آمدند نهار می خوردند و می رفتند.

نویستنده کتاب کهنوش گفت: حَلوا پا توق‌؛ حلوایی كه پای توق عزاداری پخش می كنند. این حلوا به نیت افراد تازه فوت كرده درست و پخش می شود و  شیر و شربت هم هنگام عبور دسته های عزاداری برخی خانواده ها که نذر دارند در سینی و با لیوان بین عزاداران شربت و شیرینی پخش می کنند.

گلمحمدی بیان کرد: مراسم از اول محرم شروع مي‌شد، قديمي ترين مساجد كهنوش مسجد جامع و مسجد محله ريج و محله قلا هستند، مي رفتند بزرگ‌ها مسجد و اعلام مي كردند هر كسي يك فرش بياورد، ديوارها را هم فرش مي‌كردند تا سقف. ستون‌ها را هم با فرش مي پيچيدند، شب‌ها از ساعت هشت شروع مي‌شد و تا 11 شب طول مي‌كشيد، بعضي شب‌ها و روز عاشورا هيات‌ها بیرون می رفتند، بيرون. هنگام محرم هيات اعلام مي‌كرد كه مي‌خواهيم برويم بيرون. مي رفتن و جلوي هيات محله ي مثلن قلا يك «پنجه»‌اي (سينه) مي‌زديم و چايي مي‌خورديم و مي‌رفتيم. فردا آن ها مي‌آمدند. يك روز قبل يا غروب آن شب مي‌رفتند.

وی افزود: در این زمان خبر مي‌دادند كه ما داريم مي‌آييم، وقتي مي رسيديم به آن هيات چند نفري هم از آن ها مي آمدند بيرون و خوش آمد گويي مي‌كردند، ما هم می گفتیم: اهل عزا السلام آنها پاسخ می دادند:اهل عزا خوش آمدید.

گلمحمدی افزود: و روز عاشورا همه دسته‌ها از ساعت 10 صبح به بعد جمع مي‌شدند سر قبرستان كنار امام زاده كمر بسته و عزاداري مي‌كردند و گاهي دسته‌ها با هم یکی مي‌شدند،12ظهر  به بعد همه دسته توق را می خواباندند عزاداری با دعا کردن به پایان می رسید.

وی می گوید: در کهنوش گاهی شاهد انداختن تخم مرغ جلو يا ميان دسته به وسیله زنان هستی. آن ها معتقدند انی کار چشم بد را دفع خواهد كرد، همچنین گوسفند يا گاوي از طرف كسي كه نذر داشته جلوي دسته عزادار كشته مي‌شد و گوشت آن به عنوان قربانی بین اهالی تقسیم می شود یا با آن خوراک درست می کنند و به عزاداران می دهند یا بین اهالی تقسیم می شود.

به گزارش رودآور، چمری چمری  نوعی مراسم سوگواریست که در مناطق کرد زبان و لرزبان انجام می شود که البته در گذشته بیشتر مرسوم بوده است، این موسیقی با سرنا و دهل و همراهی گروهی از مردان به همراه یک نفر تک خوان اجرا می شود.
انتهای پیام/