به گزارش رودآور به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه ایلام، چند وقت پیش در یک مجلس خانوادگی هنگامی‌که یکی از بزرگترهای فامیل با یکی از هم‌سن و سالهایش از تولد نوه‌اش ابزار خوشحال ‌کرد و از او نام نوه‌اش را پرسیدند که وی قادر به تلفظ صحیح آن نبود و همین امر موجب خنده‌ی دیگر افراد فامیل مخصوصاً جوانان شد.

در جایی دیگر پدری هم گفت: پسرش مایل به رفتن به دانشگاه نیست، چون احساس می‌کند فامیلی‌اش موجب تحقیرش خواهد شد و پدر را مجبور به تغییر نام فامیلی کرده است.

فردی دیگر هم می‌گفت: برای انتخاب یک نام با ثبت احوال مشکل داشتم و نتوانستم نام دلخواهم را بر روی فرزندم بگذارم.

اینها همه نشان از این دارد که نمی‌توان نسبت به نام بی‌تفاوت بود و دلیل این مدعا تاکیدات دینی است که انتخاب نام مناسب یکی از حقوق فرزندان بر والدین عنوان شده است.

«سیدمالک صادقیان»، کارشناس فرهنگی و معاون فرهنگی ورزش و جوانان استان گفت: نام هر فرد نشانه‌ی اعتقاد، سلیقه و درآمد فکری والدین او است که این مبحث در ایران با اعتقادات مذهبی نیز گره خورده است.

وی با بیان اینکه در سال‌های نچندان دور در شب تولد نوزاد جشن شب‌نشینی و مراسم نامگذاری با حضور بزرگان خانواده برگزار می‌شد، تصریح کرد: نامگذاری فرزندان نشانه روحیه گروهی و فرهنگ جمعی خانواده‌ها بود.

معاون فرهنگی ورزش و جوانان استان ایلام بیان کرد: نامگذاری فرزندان ریشه‌ در فرهنگ و مباحث دینی نیز دارد، به گونه‌ای که اسم فرزندان به سال و ماه و روز در حاشیه قرآن یا کتاب ارزشمند دیگر مثل نهج البلاغه و حافظ نوشته می‌شود.

وی ادامه داد: نامگذاری به عنوان یک پدیده‌ی فرهنگی را ریشه در عقاید دینی و فرهنگ بومی پدر و مادر دارد و مهم‌ترین نکته نامگذاری بحث هویت است، چون‌که تولد فرزند علاوه بر اینکه شیرین‌ترین بخش زندگی پدر و مادر را تشکیل می‌دهد، نخستین آهنگی که فرزند با نام آن آشنا می‌شود، نام کودک است که به او شخصیت می‌دهد و زیباترین واژه برای آنها نام است، پس در واقع می‌گوییم نام افراد هویت آنها‌ست.

صادقیان تصریح کرد: باتوجه به تغییرات اجتماعی شتابناک جامعه نامگذاری در دنیای مدرن نیز دچار تغییرات شده و بخش مهمی از آن نشان از هجمه فرهنگی دشمن در بحث از خود بیگانگی و هویت ملی فرد است و از طرفی نام‌هایی که در رسانه به کار برده می‌شود، براین روند تاثیر می‌گذارد، مثل یک برهه زمانی که سریالی در بین مردم از مقبولیت برخوردار می‌شود و اسامی بازیگران آن به کانون خانواده‌ها وارد می‌شود.

وی با بیان اینکه تغییر و تحول در سبک‌های زندگی موجب تبدیل خانواده گسترده به هسته‌ای شده و روحیه فردگرایی پدر و مادر برای اتخاذ تصمیم‌گیری در مورد نام فرزندان را به دنبال داشته است که این تغییرات به نحوی سریع رخ داده که حتی پدربزرگ و مادربزرگ‌ها کمتر به خود اجازه‌ی دخالت در نامگذاری نوه‌ها به خود می‌دهند.

این کارشناس فرهنگی ادامه داد: متولیان فرهنگی با درک وضعیت فرهنگی جامعه و شناخت هجمه‌های فرهنگی به دنبال قاعده‌مند کردن نامگذاری هستند که طی چند سال گذشته از طریق سامانه ثبت احوال و کتاب فرهنگ نام‌ها درصدد کمک به والدین و فرهنگ‌سازی هستند و از طرف دیگر والدین انتخاب هر نامی برای فرزند را حق خود می‌دانند و گاهاً با ثبت احوال هم دچار مشکلاتی می‌شوند.

وی با طرح این سوال که در این موضوع«حق با والدین است یا متولیان فرهنگی؟»، گفت: مسئله اینجاست که دغدغه متولیان به مردم منتقل نشده و این به معنای عدم کار در حوزه فرهنگ است، اما امروزه به همان اندازه که افراد معتقد به نامگذاری مذهبی هستند، در همان حد نیز افرادی وجود دارند که علاقمند به گزینش اسم‌های ایرانی و محلی هستند.

صادقیان افزود: وقتی سخن از پیشرفت و الگو توسعه‌ ملی و اسلامی می‌زنیم، هر دو بخش‌(فرهنگ دینی و مذهبی) و (فرهنگ ایرانی و باستانی) به عنوان دو بال‌ توسعه بایستی باید با دیده احترام مورد توجه قرار گیرند، البته تقویت هویت‌های قومی، محلی و ایرانی در انسجام‌بخشی هویت دینی و ملی تاثیر شایان توجه‌ای خواهد داشت.

صادقیان تاکید کرد: هر اندازه ما بتوانیم هویت‌های محلی را تقویت کنیم، توانسته‌ایم خود را در مقابل هجمه غربی‌ها واکسینه کنیم، چرا که علاوه بر کلیات فرهنگی، خرده فرهنگ‌های جامعه نیز در مواجهه با هجمه‌های غرب قرار گرفته است و حتی بعضاً از طریق طنز و اس‌ام‌ا‌س‌های طنزآلود هویت‌های فرهنگی متفاوت را نشانه گرفته است.

وی افزود: بایستی تمام اسامی بومی، محلی و ایرانی توسط متولیان امر استخراج شود و در واقع افراد وارد پروسه بروکراسی اداری نشوند، چرا که بسیاری از افراد معتقدند نامگذاری فرزند برای یک اسم جدید، نیازمند طی کردن مراحل طولانی است، مثلاً فرزندی که اسم کردی برای او انتخاب می‌شود، باید سند برای بکارگیری ارائه دهند و یا اینکه آن اسم در فرهنگ دهخدا وجود داشته باشد، در این حالت این سوال پیش می‌آید که دهخدا چقدر بروز شده است و دولت به عنوان تصمیم گیرنده فرهنگ، دهخدا را به روز کرده، همچنین ذائقه افرادی را که اسم ایرانی و بومی برای کودک در نظر دارند، در کتاب جای گرفته است‌ یا اینکه در سطح استان‌ها مثل ایلام چقدر فرهنگ اسم‌ها و نام‌های ایلامی مستند شده است.

وی گفت: پس حاکمیت با دغدغه در این خصوص که به حق است، باید کار فرهنگی کند، بدین‌صورت که اقدام به تدوین فرهنگ نام‌های بومی محلی کند، چرا که تا زمانی که وظیفه این نامگذاری برعهده افراد باشد، از حیث ارائه سند دچار مشکلات خواهیم بود.

این کارشناس اضافه کرد: یکی از مشکلات که در گذشته جامعه ایلام وجود داشته، همین دغدغه بود که در حال حاضر با تغییر نام‌ها در جامعه رخ نشان داده است. پس برای جلوگیری از این رخدادها در آینده ثبت احوال بایستی در خصوص درست کردن فرهنگ نام‌های ایرانی و اسلامی اقدام کند تا این دغدغه که الان برای تغییر نام به وجود آمده رفع شود، البته باید گفت این مشکل به دلیل فقدان چارچوب و الگوها در موقع گرفتن شناسنامه بوده که همین نحوه اسم‌گذاری امروز باعث کسر شأن در عرصه اجتماع نیز شده است.

وی در ادامه عدم ارائه الگو توسط متولیان را موجب فراوانی تعداد متقاضیان تغییر نام و فامیل در دوران کنونی ذکر کرد و گفت: فرهنگ حاکم بر جامعه ایلام به دلیل مجاورت با کشورهای دیگر که فرهنگ خاص خود را دارند، باعث شده نام افراد با القاب و انساب شناخته شوند و اسامی واقعی افراد به زبان جاری نشود، این در حالی است که واژه‌های زیبایی داریم که بخاطر این مجاورت‌های فرهنگی، به گونه‌ای دیگر تلفظ می‌شوند، به همین خاطر افراد برای رهایی از این‌گونه تلفظ کردن‌ها، اسم واقعی خود را عوض می‌کنند.

معاون فرهنگی ورزش و جوانان استان ایلام در انتخاب اسم برای فرزند، گزینش نامی را درست عنوان کرد که بخش آوایی آن درست ادا شود و از طرفی لقب یا نسب برای کودک به وجود نیاورد یا ذکر نام چیز خاصی را به ذهن متبادر نکند.

وی خاطر نشان کرد: یکی از پدیده‌های امروز انتخاب اسم به روز، کمیاب و نادر است و گاهاً با اسامی روبرو هستیم که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نمی‌تواند آنها را تلفظ کنند و یا اینکه معنی اسم را از والدین می‌پرسند.

صادقیان ‌یادآور شد: با توجه به اینکه متقاضی اسم‌های جدید بیشتر شده است، در جهت انجام یک کار فرهنگی صحیح باید اسم‌ها برای افراد معنای ملموسی داشته و علاوه بر این والدین بدانند که اسم امری دائمی است. دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و بزرگسالی کودک را نیز باید در انتخاب اسم در نظر بگیرند.

وی در پایان گفت: هر چند احتمال دارد در دهه‌های آینده نیز شاهد تغییرات فرهنگی دیگر باشیم، اما باید توجه کرد آیا امروز که این اسم را بر روی بچه گذاشته‌ایم، در آینده می‌تواند نام مناسبی برای جوانی و بزرگسالی او باشد یا نه؟

«حیران پورنجف»، جامعه‌شناس و محقق نیز در مورد فرهنگ بکارگیری اسامی فرزندان به ایسنا گفت: متمایزترین ویژگی انسان از سایر جانداران، قدرت فرهنگ‌سازی است، به همین دلیل در تعریف انسان بر فرهنگ‌ساز بودن او تاکید می‌شود.

این دانشجوی دکتری جامعه شناسی بیان کرد: فرهنگ‌ها دارای مرز هستند که در درون این گستره‌ی مرزی واژه‌ها و اصطلاحات متعدد برای شناسایی و تمایز و تشخیص اشیاء، پدیده‌ها و انسان‌ها ابداع و ایجاد می‌شود، به نحوی که این واژه‌ها درون مرز به صورت واژه‌های خودی، احساس و انگارهای خاص را ایجاد کرده و به هویت‌بخشی و هویت‌سازی افراد درون آن محدوده‌ی فرهنگی کمک می‌کند.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه نام و نامگذاری از شاخص‌ترین وجوه یک نظام فرهنگی است که اساس هویت‌یابی افراد، اجتماعات و جوامع بشری در طول تاریخ و گستره‌ی جهان را مشخص کرده است، افزود: اگر هویت به عنوان عامل تفاوت و تشخیص افراد و اجتماعات انسانی از یکدیگر تعریف شود، درمی‌یابیم که بین نام و هویت رابطه‌ی مستقیم و آشکاری وجود دارد. این فرایند هویت‌یابی بلافاصله پس از تولد فرد با اطلاق یک نام بر او آغاز شده و در تمامی دوران‌های زندگی همراه و همپای او خواهد بود.

پورنجف اضافه کرد: نام به صورت بخشی از هویت، کارکردی دو طرفه و دو جانبه دارد، چرا که از یک سو معرف نظام فرهنگی و اجتماعی است که فرد به آن تعلق دارد و از دیگر سو معرف نگرش و باور آن نظام فرهنگی نسبت به فرد است که با توجه به تداعی واژه‌ها و مفاهیم اسامی، نام هر شخص می‌تواند در ایجاد یک احساس مثبت یا منفی دائمی نسبت به خود او، نقش قوی و تعیین کننده‌ای داشته باشد.

وی تصریح کرد: نام‌ها معرف نظام فرهنگی هستند که افراد در آن زندگی می‌کنند، بنابراین طبیعی است که افراد دارای نام‌هایی باشند که در بستر آن نظام فرهنگی ریشه داشته و معنا و مفهوم آن برای دیگرانی که فرد با آنها در ارتباط است، قابل درک باشد و از دیگر سو نیز انتظار می‌رود یک نام در ایجاد احساس اعتماد به نفس و خودباوری در فرد نقش مثبت ایفا کند، چرا که بخشی از نگرش افراد نسبت به خود در قالب بازخوردهای دیگران در قبال او (عکس‌العمل نسبت به اسم جنس، مطلوبیت و شکل ظاهری و...) ساخته می‌شود. البته از آن جهت که انسان‌ها شخصیت خویش را در آیینه دیگران مشاهده می‌کنند، اگر این آیینه تصویری روشن، کامل و مثبت از شخصیت فرد را نشان ندهد، دوران‌های بعدی زندگی وی با نوعی ابهام در باور نسبت به خود طی خواهد شد.

این مدرس ادامه داد: گرایش به یک نام یا مجموعه‌ای از نام‌ها‌، ریشه در عوامل اجتماعی و روانی دارد، پس نظام‌های اجتماعی و فرهنگی می‌تواند از طریق مختلف در ایجاد جاذبه و دامنه در مولفه‌های فرهنگی خویش، تعلق خاطر یا گریز نسبت به این مولفه‌ها را در نگاه افراد خودی یا بیگانه ایجاد کند.

پورنجف با بیان اینکه نشانه‌های تعلق خاطر و تمایل روانی و اجتماعی یا گریز از یک نظام فرهنگی در آیینه نام‌ها و واژه‌های متداول و رایج در آن نظام فرهنگی جستجو می‌شود، خاطر‌نشان کرد: از یک طرف نظام فرهنگی رایج در آن جامعه از قدرت جاذبه کافی برای ایجاد تعلق خاطر در افراد خود برخوردار نیست و از طرف دیگر نظام‌های فرهنگی خارج از آن جامعه از قدرت جاذبه کافی برای ایجاد تعلق خاطر در افراد خارج از قلمرو و مرزهای خویش برخوردار است.

وی افزود: هر چند گرایش به متمایز بودن، ویژه بودن، شاخص بودن نیز می‌تواند از عوامل موثر بر رواج واژه‌های غیرخودی در فرایند نامگذاری افراد و اشیاء باشد، عواملی چون تغییرات اجتماعی، سرعت در تحرک مکانی و اجتماعی و نیز تضعیف مولفه‌های اعتماد و انسجام را نیز می‌توان به این عوامل اضافه کرد، چرا که در شرایط یکدستی و همانندی جامعه گرایش به سمت رفتارهای مشابه بیشتر می‌شود و در شرایط تغییر اجتماعی و گسترش مراودات فرهنگی با دیگر نظام‌های اجتماعی، هنجارشکنی و شکستن قراردادهای عرفی در همه‌ی زمینه‌ها و به صورت مشخصی در حوزه‌ی نامگذاری و نام‌یابی افراد متداول و گسترش می‌یابد.

«امیر مهردادی»، مشاور امور جوانان ایلام نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: زیباترین واژه به گوش هر کس، نام اوست، چون نام هر فردی باعث تمایز و تشخیص او از دیگران است و با تکرار نام، هر فرد خود را با معنی و مفهوم مطابقت می‌دهد و خود را مصداق واقعی آن می‌داند.

مشاور امور جوانان استان ایلام با بیان این‌که اثر مستقیم نام‌گذاری فرزند بر رشد شخصیت، اعتماد به نفس و حتی رفتار فرد بخصوص در بین گروه همسالان به نوعی بسیار زیاد در دوران کودکی و دوران نوجوانی واقعیتی قابل انکار است، ادامه داد: کودکان در ابتدا معنا و مفهوم نام نمی‌شوند، اما پس از این که به سن رشد برسند، حتماً به آن توجه خواهند کرد.

وی «خودپنداره به معنای پندار» را برداشت و تصویری دانست که هر فردی از خود، شایستگی‌ها، ظرفیت‌ها و توانایی‌هایش دارد، افزود: خودپنداری، برآیندی از متغیرهای گوناگون همانند وراثت، محیط، تربیت، ارتباطات و تعامل‌هاست که در نهایت موجب می‌شوند تا هر فرد از خودش یک برآیند مثبت یا منفی، ارزشی یا ضد ارزشی پیدا کند.

مهردادی گفت: نام‌ها همواره مفاهیم ساده و روانی جهت برقراری ارتباط و مشخص شدن هویت شخص هستند، در گذشته به خوبی فهمیده بودند که هر اسمی موج انرژی خاصی را با خود حمل می‌کند که بر زندگی حامل اسم بسیار تأثیرگذار است، علاوه براین اسم بخش مهمی از هویت شخص را در برمی‌گیرد و در واقع انسان‌ها با اسم خود زندگی کرده، رشد می‌کنند و با همین اسم هویت واقعی‌شان را به دست می‌آورند.

وی اضافه کرد: اسم بر شخصیت انسان تاثیر بسیاری می‌گذارد، در واقع انسان‌ها در پناه نامشان زندگی‌ خود را شکل می‌دهند و چه بسا اسم‌هایی که در گذشته قدرت پیشرفت را از یک فرد گرفته است، لذا والدین باید به این نکته مهم توجه کنند.

ایمیل: roodavar1@gmail.com                 سامانه پیامکی رودآور ۳۰۰۰۸۸۳۳۰۰۰۰۶۱